ABC XYZ-voorraadanalyse uitgelegd (en waarom het waarde toevoegt)

In eerdere artikelen hebben we de voordelen besproken van ABC-classificatiemodellen en hoe je ze kunt gebruiken om je voorraadcontrole en -beheer te verbeteren. ABC-analyse kan een eenvoudige en effectieve manier zijn voor voorraadplanners om hun werk te prioriteren en tijd te besparen. Het heeft echter ook een aantal beperkingen.

De eendimensionale evaluatiecriteria van ABC-modellen zijn meestal te simplistisch. Zo laten ze cruciale factoren voor voorraadbeheer buiten beschouwing door artikelen enkel te beoordelen op basis van hun waarde. Dit bepaalt vervolgens de voorraad die wordt aangehouden en waar er tijd aan wordt besteed.

Het betekent echter ook dat je artikelen niet kunt segmenteren op basis van hun voorspelbaarheid, zoals de waarschijnlijkheid dat de vraag zal afwijken van je prognose.

Om dit probleem op te lossen, kun je een ABC XYZ-analyse of ABC XYZ-classificatie gebruiken.

Met XYZ-analyse classificeer je producten op basis van de variabiliteit van hun vraag:

• De vraag naar X-artikelen is stabiel, wat betekent dat vraagvoorspellingen betrouwbaar zijn.
• Bij Y-artikelen is er geen sprake van een constante vraag, maar is deze juist erg variabel. Meestal zijn schommelingen in de vraag het gevolg van seizoensgebondenheid, de levenscycli van producten, concurrenten of de conjunctuur van de economie, waardoor het moeilijk is om de vraag nauwkeurig te voorspellen.
• De vraag naar Z-artikelen is onregelmatig en lastig te voorspellen. Zonder trends of voorspelbare factoren is het bijna onmogelijk om een nauwkeurige vraagprognose op te stellen. In deze blog bespreken we hoe je onregelmatige vraag kunt voorspellen.

Met ABC XYZ-classificaties kun je je voorraadbeheer inrichten voor optimale bestelschema’s en serviceniveaus.

Bedrijven kunnen bijvoorbeeld investeren X-artikelen en de investeringen in Y- en Z-artikelen juist verminderen om te grote voorraden en mogelijke afschrijvingen te voorkomen.

Omdat de vraag naar X-artikelen weinig fluctueert en relatief eenvoudig te voorspellen is, moeten deze het vaakst worden besteld. Y-artikelen hoeven daarentegen minder vaak besteld te worden. De wisselvallige vraag naar Z-artikelen betekent tot slot dat deze het minst vaak besteld worden.

Zo werkt ABC XYZ-voorraadanalyse

Je berekent de variabiliteit in de vraag naar een voorraadartikel door de gemiddelde vraag naar dit product gedurende een bepaalde periode te bepalen. Het is belangrijk dat je hiervoor een geschikte periode kiest. Is de vraag naar bepaalde artikelen bijvoorbeeld sterk seizoensgebonden, dan dien je hiermee rekening te houden bij je analyse.

Bepaal nu het verschil tussen de vraag op elk gegevenspunt en het gemiddelde. Kwadrateer nu elk verschil en bereken het gemiddelde daarvan. Vervolgens kun je de vierkantswortel van het gemiddelde gebruiken om de variabiliteit in de vraag te vinden.

In statistische termen kan de variabiliteit van de vraag worden uitgedrukt als de variatiecoëfficiënt. Om je producten in te delen in X, Y en Z doe je het volgende:

1. Bepaal welke artikelen je wilt opnemen in je analyse.
2. Bereken de variatiecoëfficiënt voor elk artikel:
   (standaardafwijking / gemiddelde) * 100.
3. Sorteer de artikelen oplopend op hun variatiecoëfficiënt.
4. Bepaal de grenswaarden voor elke categorie.

Nu je ABC- en XYZ-categorieën hebt geïdentificeerd, kun je een matrix zoals de onderstaande opstellen en artikelen aan elke groep toewijzen:

Door een extra laag toe te voegen aan je voorraadclassificatie, kun je beter geïnformeerde beslissingen nemen over bestellingen en voorraadniveaus. Zo is het bijvoorbeeld een goed idee om waardevolle AX-artikelen met een constante vraag anders te behandelen dan AZ-artikelen met een wisselvallige vraag. Als de vraag stabiel en gemakkelijk te voorspellen is (X-artikelen), kun je lagere veiligheidsvoorraden aanhouden dan voor producten met een grilligere vraag (Z-artikelen).

Van ABC XYZ-analyse naar automatisering

XYZ-analyse biedt een uitgebreider kader voor voorraadcategorisatie, maar elimineert niet de noodzaak voor tijdrovende, handmatige analyses in spreadsheets. Daarnaast is het met spreadsheets moeilijker om al je berekeningen actueel te houden als de verkoopvolumes veranderen en producten van de ene categorie naar de andere verschuiven.

Een programma voor voorraadoptimalisatie kan dit proces volledig automatiseren. EazyStock categoriseert je voorraad op basis van multidimensionale criteria zoals de vraag, de verkoopfrequentie, het aantal picks en de jaarlijkse verbruikswaarde. Elke dag wordt je voorraad bovendien automatisch geanalyseerd en opnieuw ingedeeld, zodat je artikelen altijd worden beheerd volgens het meest relevante voorraadbeleid.

Klik hier voor meer informatie over EazyStock of om een demo te boeken.

Download onze eGuide voor meer informatie over het combineren van ABC- en XYZ-analyse en het verhogen van de effectiviteit van uw voorraadclassificatietechnieken.